Online dersler için ideal çalışma ortamı nasıl olmalı?

Son güncelleme: 28 Kasım 2025

Online dersler hayatı kolaylaştırıyor ama ekran karşısındaki ortamınız iyi değilse, verim hızla düşüyor. Gözünüz yoruluyor, sesler karışıyor, masa dağınık… Sonuç: Ders var ama odak yok.

İyi haber şu: İdeal çalışma ortamı için mükemmel bir stüdyo gerekmiyor. Biraz ışık, biraz ses, biraz da düzen ayarıyla çok daha verimli bir alan yaratabilirsiniz.

Bu yazıda üç temel başlığa odaklanıyoruz:

Işık – Göz yormayan, yüzünüzü ve notlarınızı net gösteren ışık
Ses – Sizi rahatsız etmeyen ve eğitmenin sizi net duyabildiği bir ortam
Düzen – Asgari düzeyde tertip ve ergonomi

1. Işık: “Gölgeden çık, ekrana doğru değil, yanlardan ışık”

Online derslerde ışık, hem sizin hem de eğitmen için çok önemli. Yüzünüz karanlıktaysa, mimikler, dudak hareketleri, en ufak detaylar kaybolur.

a) Işığın yönü – Arkadan değil, önden/yanlardan

Pencere / lamba arkadaysa: Kamera sizi karanlık gösterir, arka plan patlar. Silüet gibi görünürsünüz.

En ideal:

Işık önden ya da hafif yandan gelsin.
Mümkünse pencereyi monitörünüzün arkasına değil, yanına konumlandırın.

Basit kural:

Işığı sırtınıza almayın, yüzünüze veya yanınıza alın.

b) Doğal ışık vs yapay ışık

Gündüz: Mümkünse doğal ışık kullanın, çok daha yumuşak olur. Çok sert güneş varsa ince perdeyle yumuşatabilirsiniz.
Akşam / loş ortam: Sadece ekran ışığına güvenmeyin, mutlaka masa lambası / tavan ışığı olsun. Beyaz ışık + hafif sarı kombinasyonu göz yorgunluğunu azaltabilir.

c) Ekran parlaklığı

Parlaklık çok yüksekse göz yorulur, çok düşükse yazılar seçilmez. Basit test:

10–15 dakika sonra gözünüz yanıyorsa, parlaklığı biraz düşürün.
Ekranda beyaz sayfa açıkken, gözünüz hafif rahat seviyede olmalı.

2. Ses: Duyduğun kadar öğrenirsin

Görüntü kötü olsa bile dersi bir şekilde takip edersiniz; ama ses kötüyse öğrenme kalitesi ciddi şekilde düşer.

a) Kulaklık kullanmak neredeyse şart

Bilgisayar hoparlöründen ses almak:

Oda içi yankıyı artırır,
Çevre seslerini daha çok duyarsınız.

Basit bir kulaklık bile:

Eğitmenin sesini daha net duymanızı sağlar,
Çevredeki gürültüyü kısmen keser.

Mikrofonlu bir kulaklık kullanıyorsanız, mikrofonu:

Ağızdan çok uzak tutmayın,
Dudaklara değecek kadar da yaklaştırmayın (patlama sesleri olur).

b) Ortam sesini minimuma indirin

Her zaman mümkün olmayabilir ama elinizden geleni yapın:

Pencereyi kapatın (özellikle sokağa bakıyorsa),
Televizyon, müzik, mutfak sesi vb. varsa dersten önce söyleyin,
Evdekilere “şu saatler arasında dersteyim, mümkünse beni bölmeyin” diyebilirsiniz.

Eğer çok gürültülü bir ortamdaysanız:

Mikrofonu kapalı tutup,
Soru sorarken veya konuşmanız gerektiğinde açmayı tercih edebilirsiniz.

c) Test yapın (özellikle ilk ders öncesi)

Kullandığınız platformun (Zoom, Meet vb.) ses test ekranını açın,
“Test Sound” / “Mikrofonu test et” kısmından sesin size ve sistemin size nasıl geldiğine bakın,
Gerekirse ses düzeyini dersten önce eğitmenle birlikte 1–2 dakika test edin.

3. Düzen ve ergonomi: Omuzlarınız çökmemeli, dikkat dağılmamalı

Online derslerde ortam ne kadar toplu ve ergonomikse, zihniniz de o kadar rahat eder.

a) Masada oturun, kanepeden değil

Kanepede / yatakta ders:

Kısa sürede boyun ve bel ağrısı,
Yatış pozisyonuna yakın oturduğunuz için uykululuk ve odak düşmesi.

Mümkünse:

Sırtınızı destekleyen bir sandalye,
Dizleriniz 90 dereceye yakın, ayaklar yerde,
Ekran göz hizasına yakın (çok aşağıya bakmayın).

Basit bir yükseltici (kitap yığını bile) ekranı göz hizasına yaklaştırmak için iş görebilir.

b) Masanın üzerinde neler olmalı, neler olmamalı?

Olması faydalı:

Bilgisayar / tablet,
Defter, kalem, not kağıdı,
Su şişesi,
Gerekliyse bir iki ders materyali (kitap, notlar).

Olmaması iyi olur:

Telefon (en azından ekranı size bakmasın, hatta mümkünse başka odada dursun),
Fazla süs eşyası, oyuncak, gereksiz kablolar,
Masada “acele yapılacak işler” yığını (farkında olmadan stres yaratır).

Ne kadar sade, o kadar odak.

4. İnternet ve teknik detayları da ortamın bir parçası sayın

Çalışma ortamı sadece masa-sandalye değil, teknik koşulları da kapsar.

Mümkünse modeme yakın bir yerde olun,
Wi-Fi zayıfsa modeme yaklaşın veya mümkünse Ethernet kablosu kullanın,
Bilgisayarı dersten önce:
- Şarja takın,
- Gereksiz programları kapatın (özellikle oyunlar, ağır programlar).

Bu tür küçük hazırlıklar, derste “donma, kopma” yaşama ihtimalini düşürür.

5. Kamera kadrajı ve arka plan

Online derste kendinizi nasıl gösterdiğiniz, iletişimi ciddi etkiler.

Kamera göz hizasına yakın olsun,
Çok yukarıdan ya da çok alttan çekmesin,
Başınız kadrajda kesilmeyecek şekilde ayarlayın.

Arka plan için:

Mümkünse sade bir duvar / kitaplık / düzenli bir köşe tercih edin,
Yatak, dağınık dolap, kalabalık görüntüden kaçının,
Platform destekliyorsa hafif bulanık arka plan kullanabilirsiniz.

Amaç “şov” yapmak değil; dikkatin sizde ve derste kalması.

6. Küçük bir “online ders öncesi kontrol listesi”

Derse girmeden 2–3 dakika önce şu mini listeyi gözden geçirmeniz yeterli:

[ ] Oturduğum yer sabit ve rahat mı? (masa + sandalye)
[ ] Işık yüzüme/yanıma mı geliyor, arkadan mı? (tercihen önden/yan)
[ ] Kulaklık takılı ve ses net mi?
[ ] Mikrofonum çalışıyor mu, çok mu kısık / çok mu yüksek?
[ ] Masamda sadece ders için gerekli şeyler mi var?
[ ] Telefon sessizde mi ve gözümün önünde değil mi?
[ ] İnternet sinyalim fena değil mi? (modeme çok uzak değilim)

2 dakikalık bu kontrol, ders boyunca yaşayacağınız sorunları ciddi oranda azaltır.

Son söz: Mükemmel değil, “iş gören” ortam yeterli

İdeal çalışma ortamı kurmak için büyük masalara, pahalı ekipmanlara gerek yok. Önemli olan:

Işığın sizi gösterecek kadar iyi, gözünüzü yormayacak kadar yumuşak olması,
Sesin hem size hem eğitmene net gitmesi,
Masanızın sade, oturduğunuz yerin de omuzlarınızı düşürmeyecek kadar ergonomik olması.

Küçük dokunuşlarla, evinizde Linedemy dersleri için hem rahat hem odaklı bir köşe yaratabilirsiniz.

Keman

Ücretsiz Keman Deneme Dersi

Ücretsiz keman deneme dersi ile online keman eğitimini keşfedin; eğitmeninizi ta...

Keman

Temel Keman Eğitimi: Sıfırdan Başlangıç (12 Ders)

Temel keman eğitimi ile sıfırdan keman öğrenin. Online canlı derslerle doğru yay...

Online dersler için ideal çalışma ortamı nasıl olmalı?